September 2009. Ons rapport Wajongers Centraal-laat je stem horen, kwam uit. Een project destijds in het leven geroepen om advies te geven over de positie van Wajongeren door de Wajonger zelf. Niet over , maar door en voor diegene op wie het betrekking had.

Bijeenkomsten met diverse personen uit de Wajong op diverse locaties in Nederland. Aan de hand van meerdere  stellingen deden zij hun verhaal. Kwetsbaar aan de ene kant, zo strijdvaardig aan de andere. Meer dan wie dan ook wisten zij waar het over ging, wat de nieuwe kabinetsplannen destijds voor hun betekenden en wat het met hen deed.
Herinner me nog goed hoe waardevol deze uitwisselingen waren en ook zo bijzonder en open.
Het rapport en hun adviezen destijds zijn hier nog in te zien.
En ik vergeet nooit onze rit naar de kamer waar we aanzaten bij de beleidsmakers zelf. De dag dat we gezamenlijk het rapport aanboden met de Wajongers (wij hadden slechts een faciliterende rol) was een heugelijke dag,  al had deze ook een duister randje; bitter sweet.

Nu ruim acht jaar later trekken vakbonden  alles uit de kast om de kabinetsplannen voor een andere loonkostensystematiek voor arbeidsgehandicapten van tafel te krijgen. Lees hier wat daar de achtergrond van is. (bron FD- 26 april 2018)

Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de zogeheten loondispensatie, die het voor werkgevers makkelijker moet maken arbeidsbeperkten in dienst te nemen.

In paginagrote krantenadvertenties in Trouw en De Telegraaf en in een open brief aan de Tweede Kamer roepen FNV, CNV en de vakcentrale voor professionals VCP Kamerleden op om staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) op andere gedachten te brengen. ‘Wij vragen u met klem om de staatssecretaris ervan te overtuigen dat de ingeslagen weg geen draagvlak kent’, aldus de brief, die woensdag werd verstuurd.

Loonwaarde

Van Ark wil het huidige systeem van loonkostensubsidie voor arbeidsgehandicapten afschaffen. Nu krijgen werkgevers subsidie om gehandicapten aan te nemen. Zij betalen hun werknemers het cao-loon en krijgen van de overheid een subsidie die het verschil tussen de productiviteit van de werknemer (de loonwaarde) en het minimumloon compenseert.
Van Ark wil die systematiek vervangen door loondispensatie, waarbij werknemers met een arbeidsbeperking voortaan betaald krijgen conform hun productiviteit. De gemeente vult het kleine deel salaris dat zij krijgen met een uitkering aan tot het minimumloon. Een soortgelijke regeling bestaat al langer voor jonggehandicapten, de zogeheten Wajongers.

Het kabinet stelt dat dit het meer aantrekkelijk zal maken voor werkgevers om arbeidsbeperkten in dienst te nemen omdat het goedkoper en minder omslachtig wordt. Naar schatting zouden 200.000 extra mensen hierdoor aan de slag kunnen.

Sollicitatieplicht

De vakbonden en gehandicaptenorganisaties, maar ook uitvoerders van bestaande subsidieregelingen en sociale werkgevers zijn gekant tegen dit plan. Zij stellen dat dit leidt tot ongelijke arbeidsvoorwaarden.

Wat vooral steekt is dat arbeidsgehandicapten in het nieuwe stelsel levenslang afhankelijk blijven van een uitkering met bijbehorende sollicitatieplicht. Ook bouwen zij geen pensioen en andere sociale verzekeringsrechten op over de loonaanvulling.

Omdat de nieuwe systematiek — anders dan voor Wajongers nu — ook een inkomens- en vermogenstoets kent, kunnen arbeidsgehandicapten die samenwonen met een verdienende partner of bij hun ouders thuis geen aanspraak maken op een aanvullende uitkering.
Tegenstanders wijzen erop dat dit ertoe leidt dat niet-uitkeringsgerechtigden met een arbeidsbeperking niet het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. Daarnaast druist de voorgestelde regeling in tegen het principe dat werken moet lonen, zeggen zij. ‘Echtparen die gaan werken met loondispensatie gaan er bijvoorbeeld zo goed als niet op vooruit,’ aldus de brief.

Hoorzitting

Afgelopen week bleek tijdens een parlementaire hoorzitting over loondispensatie dat de meeste geraadpleegde experts grote twijfels hebben over het nut van de voorgestelde regeling. Zo constateert het Centraal Planbureau dat de nieuwe systematiek niet tot meer werk zal leiden voor arbeidsgehandicapten.
Het College voor de Rechten van de Mens stelde dat het huidige voorstel in strijd is met het recht op gelijke behandeling.

Meerdere sprekers tijdens de hoorzitting pleitten dan ook voor een ‘derde weg’, met een grondige herziening van de huidige regelingen rondom kwetsbare werknemers.

De bonden roepen in hun brief op tot ‘een structurele aanpak van het echte probleem’. Dat is volgens hen dat de huidige banenafspraak voor gehandicapten onvoldoende werkt voor arbeidsbeperkten die niet in aanmerking komen voor beschut werk en tegelijkertijd niet in staat zijn een baan te krijgen en te behouden op de reguliere arbeidsmarkt.