De invloed van elektronica op het milieu is groot, maar hoe bepaal je de omvang als je te maken hebt met verouderde, ontbrekende of ontoegankelijke data?

Het EDM ontwikkelt methoden om de impact van elektronica op de leefomgeving te kwantificeren. Willems: “Tijdens mijn presentatie licht ik de lean ecodesign-methode toe, die is gebaseerd op een laagdrempelige inschatting van de milieu-impact van een elektronicaontwerp”. Lean ecodesign is uitgewerkt binnen het Esa-project Green eSpace waarin imec samenwerkt met de Vlaamse onderzoeksorganisatie Vito en industriepartner OHB, een Duits bedrijf dat zich specialiseert in ruimtevaarttechnologie.

Green eSpace is op zijn beurt onderdeel van het Clean Space programma, dat onderzoekt hoe ESA en ruimtevaartbedrijven de impact van ruimtevaart op de planeet en zijn omgeving kunnen minimaliseren, bijvoorbeeld door ruimtevaartelektronica milieuvriendelijker te produceren.

Willems: “De traditionele aanpak van ecodesign wil elke ontwerpiteratie onderwerpen aan een Life Cycle Analyse (LCA) die de milieu-impact berekent. Een LCA-analyse bestaat uit twee onderdelen. Enerzijds bepaalt de Life Cycle Inventory (LCI)-analyse onder andere hoeveel water en energie worden gebruikte tijdens de productie en hoeveel afval er wordt geproduceerd. Ook een analyse van de gebruikte materialen hoort bij de LCI. Vervolgens maakt de Life Cycle Impact Assesment (LCIA) duidelijk wat de milieu-impact is van het energieverbruik of het gebruik van een bepaald materiaal. Dit hangt van heel veel factoren af, zoals de manier waarop elektriciteit wordt opgewekt. Dit maakt een full-blown LCA een complexe en omslachtige aangelegenheid. Een MKB-er die de milieu-impact van een aantal ontwerpopties wil vergelijken, zit daar niet op te wachten.”

Nieuw methode hard nodig
Deze manier van werken schiet volgens Willems tekort, dus een nieuwe methode is hard nodig. Met name in de toegankelijkheid voor de brede groep bedrijven die behoefte hebben aan een laagdrempelige milieu-impactanalyse. Willems: “We lopen tegen twee grote problemen aan.

“Ten eerste: de LCI-databases waar we mee moeten werken, bevatten niet de juiste gegevens omdat ze gebaseerd zijn op grove gemiddelden met enkel een parameter als gewicht of volume als schaalfactor. Hun uitgangspunt is dat één onderdeel representatief is voor alle gelijkaardige onderdelen. In werkelijkheid geldt dat enkel in beperkte mate voor de allereenvoudigste componenten.

“Ten tweede zijn de gegevens die we nodig hebben, bijvoorbeeld over water of energiegebruik, verouderd of onvolledig. De meest recente gegevens uit de databases zijn dikwijls meer dan tien jaar oud! Er loopt in imec een nieuw programma rond de milieu-impact van de IC-productie. Hierbij hebben zich grote internationale partners aangesloten, zoals Amazon, Apple, ASML en Microsoft. Het water-en energieverbruik neemt immers exponentieel toe bij de IC-productie van steeds kleinere transitoren, terwijl bedrijven tegelijk willen verduurzamen en vergroenen. ‘Less is more’ geldt in hoge mate in de semiconductorindustrie. Hoe kleiner je het maakt hoe meer je nodig hebt om het te maken.”

Tijdrovend
Willems legt uit waarom de kwaliteit van de bestaande databases ontoereikend is. “Naast het feit dat het ‘gemiddelde onderdeel’- principe fout zit, is het ook enorm tijdrovend om een goede database op te zetten. Dit komt door de complexiteit en brede variëteit aan onderdelen. Ondertussen staan de ontwikkelingen niet stil. Daarnaast gaat het dikwijls over confidentiële informatie. Veel productie-informatie is bedrijfsgeheim wat de toegankelijkheid van de benodigde gegevens zeer bemoeilijkt.”

Typische processen
“Als alternatief voor het werken met ‘gemiddelde onderdelen’, willen we tot LCI-modellen komen voor productieprocessen die internationaal representatief zijn voor een bepaalde productietechnologie, bijvoorbeeld van PCB’s. Door de productiestappen te modelleren kunnen we de impact van de onderdelen op het milieu berekenen in functie van de onderdeelkarakteristieken. Denk aan: opbouw, gebruikte materialen, dimensies, etcetera.”

pm-LCI
“In tegenstelling tot een onoverzichtelijke en ongelimiteerde grote variatiemogelijkheid in onderdelen, is het aantal mogelijke productieprocessen aftelbaar. Dit betekent een zeer grote reductie van de complexiteit van de LCI-analyse. Deze werkwijze noemen we ‘de parametrisch model gebaseerd LCI’ oftewel: ‘pm-LCI’. We werken niet langer met datarecords maar met een softwaremodel waarin je parameters kan ingeven betreffende de gebruikte processen samen met de onderdeelkarakteristieken”, licht Willems toe.

Avontuur
“Het is soms een heel avontuur om tot goede LCI-modellen te komen,” vervolgt de ingenieur. “Om de milieu-impact te bepalen moeten we weten hoe de productieprocessen in elkaar steken en wat deze aan energie, water en materialen verbruiken én welk afval ze produceren”. Willems geeft een voorbeeld vanuit de ruimtevaart. “In ruimtevaartelektronica wordt in de regel keramische IC-componenten toegepast. Afhankelijk van de gebruikte techniek dient het keramiek bij temperaturen van ongeveer 850 (LTCC keramiek) respectievelijk 1600 (HTCC keramiek) graden uitgebakken te worden. Dit kost enorm veel energie. Het industrieel wijdverspreide alternatief is het gebruik van plastic. Plastic kan al uitgehard worden bij 200 a 250 graden. Je bespaart dus heel veel energie als je plastic gebruikt. Maar om te bepalen hoe groot die besparing is, hebben wij meer informatie nodig: welke oven wordt gebruikt en hoeveel energie verbruikt die oven, hoe verlopen de uithardingssprocessen, enzovoorts. Heel wat elementen zijn echter fabrieksgeheim, waardoor er weinig gepubliceerde informatie te vinden is. Dit bemoeilijkt het onderzoek sterk”.

Bedrijfsgeheimen
“We doen er alles aan om aan de benodigde informatie te komen. We maken zelf modellen van de benodigde processtappen en de invloed van de onderdeelkarakteristieken op de uitkomst ervan. Daarvoor moet je wel kennis hebben van de processen, het ontwerp en de karakteristieken van een product. We werken verder samen met bedrijven die bereid zijn ons gegevens te leveren en maken gebruik van productiemachinegegevens”.

Lean ecodesign
“Wanneer we de pmLCI-methode gaan toepassen in ecodesign, in plaats van een volledige LCA-analyse, spreken we over lean ecodesign. Bij lean ecodesign verander je materialen, processen of componenten en kijk je (enkel) wat de impact is op de LCI-grootheden (zoals energie) door middel van de veel eenvoudigere en nauwkeurigere pm-LCI-methode. Een eenmalige LCIA, uitgevoerd voorafgaand aan de ecodesign-oefening, geeft de prioriteiten tussen de LCI-grootheden (energie, water, materialen, et cetera) aan waarmee de ontwerper rekening moet houden”.

Proof of concept
“In het kader van ons werk voor de ruimtevaartorganisatie Esa, hebben we een proof of concept gedemonstreerd op basis van een elektronische module voor een satelliet van onze industriepartner OHB. Onze onderzoekpartner VITO was verantwoordelijk voor het LCA-werk. We keken onder andere naar de impact op de elektronische assemblage, verpakking en PCB-productie maar ook zaken als het testen en certificeren zijn onderzocht. Het hele ontwikkelproces kwam aan bod.”

Bron: Engineers on line 14 maart 2023

Volgens VN Vluchtelingenorganisatie UNHCR waren er in 2020 meer mensen dan ooit op de vlucht. Met de komst van onder meerde vluchtelingen uit Oekraïne wordt dat trieste record dit jaar verbroken. Gelukkig zijn er sociaal ondernemers, zoals Martijn Berghman (Refugee Team) en Julius Weise (Welcome app), die deze vluchtelingen helpen hun weg te vinden in onze samenleving.

Martijn Berghman (directeur Refugee Team) komt uit de sportwereld. Daar kwam hij erachter dat sportevenementen met een groot vrijwilligerstekort kampen. Dat terwijl 90 procent van de statushouders in Nederland nog werkloos is. Dat bracht hem op het idee voor Refugee Team.

„Via vrijwilligerswerk op evenementen begeleiden wij statushouders naar een baan, stage of opleiding. Evenementen profiteren zo van extra vrijwilligers en statushouders van werkervaring en de kans om de Nederlandse taal te leren en een netwerk op te bouwen. Binnen het netwerk van leveranciers en sponsoren, gaan wij samen met de statushouders op zoek naar een passende baan, stage of opleidingsplek. Bijkomend voordeel? De statushouder doet die sociale contacten op, waar hij of zij zoveel behoefte aan heeft.”

Die behoefte aan sociaal contact, merkte ook Julius Weise (directeur Welcome app) op toen hij vrijwilligerswerk deed in een noodopvang. „Vluchtelingen willen nieuwe mensen ontmoeten, vooral ook Nederlanders, maar in de noodopvang is daar maar weinig ruimte voor. Zo’n opvang werkt heel systematisch, van het ene naar het andere proces, waarbij er weinig aandacht is voor de persoon zelf. Daar schrok ik zo van, dat ik besloot om deze bewoners, op basis van leeftijd, locatie en interesse, met mijn vrienden en familie te verbinden. Dat alles integreerde ik in een platform, het begin van Welcome app.”

Welcome app is één centraal platform waar vraag en aanbod elkaar vinden, activiteiten worden aangeboden, contacten worden gelegd en kennis wordt gedeeld, want integreren doen we samen, zegt Weise. „Met de app hopen we mensen eigenaarschap te geven over hun integratieproces, zodat zij minder afhankelijk zijn van hulpverleners en zelf stappen kunnen zetten om een nieuw leven op te bouwen.”

Duurzaam digitaal impact maken

Tijdens de eerste corona lockdown, stapte ook Berghman over op een ‘digitaal alternatief’ om mensen samen te brengen. Via Video Vrienden – als onderdeel van Refugee Team – videobellen Nederlanders en vluchtelingen, voor een periode van vijf weken, met elkaar. Dat doen zij wekelijks aan de hand van een leuke themakaart met bijbehorende vragen en een opdracht. Inmiddels staat de teller al op 1500 Video Vrienden. De volgende stap? Duurzaam (digitaal) impact maken.

Volgens Berghman is Video Vrienden eigenlijk een beetje een vreemde eend in de bijt binnen Refugee Team. „Wij geloven in de deur uitgaan om elkaar te ontmoeten, maar Video Vrienden verloopt digitaal. Waarom? Omdat wij merken dat dit concept een laagdrempelige manier vormt om een eerste contact te leggen. Zo leidt 75 procent van de digitale koppels uiteindelijk tot een duurzaam, sociaal contact buiten de deur. Dat is een prachtig percentage, dus daar willen wij meer mee, maar van het digitale component hebben we weinig kaas gegeten. Daarom schreven wij ons in voor het programma ‘Ondernemen tegen Eenzaamheid’ van het KPN Mooiste Contact Fonds en het Oranje Fonds. En zochten we de samenwerking op met Welcome app, waardoor we statushouders digitaal kunnen verbinden met het lokale activiteiten aanbod, netwerken en relevante informatie.”

Maak hét verschil met focus

De gezamenlijke droom? Eenzaamheid verkleinen, door impact te maken, zegt Weise. „Wij willen duurzaam impact maken, om niet alleen nu, maar ook in de toekomst het verschil te kunnen blijven maken. Dat vraagt om focus, schaalbare technologie en een duurzaam businessmodel.”

Dat klinkt Berghman bekend in de oren. „Natuurlijk is het enorm spannend om de stap te maken naar sociaal ondernemerschap, want hoe zorg jij ervoor dat je, terwijl jij je fulltime inzet voor jouw stichting wél een goed inkomen hebt?”

Die drempel, om te starten als sociaal ondernemer, herkent Weise. „Natuurlijk is het spannend, maar tegelijkertijd is de kern van ondernemerschap juíst durven en doen. Daar is volledige focus voor nodig. Twijfel je (nog) teveel? Dan moet je met je idee misschien nog even terug naar de tekentafel, om te komen tot een plan dat je wél genoeg zekerheid geeft. Mijn tip? Om écht verschil te kunnen maken, moet jij je als sociaal ondernemer focussen op één thema of doelgroep. Je moet iets unieks kunnen toevoegen, maar dat betekent niet dat je het alleen moet doen. Zoek juist de samenwerking op en deel de droom, want samen sta je sterker dan alleen.”

Bron:De Ondernemers- juni 2022

De afgelopen jaren hebben  verschillende gemeenten handen en voeten gegeven aan hun ambities op het gebied van voedsel: van een integraal voedselbeleid tot het tegengaan van voedselverspilling. Hierbij een aantal van de communicatieprojecten en campagnes.

Het eerste eetbare bushokje ter wereld in de Gemeente Breda

Gezond eten is belangrijker dan ooit. Maar het wordt ons niet makkelijk gemaakt. Als je op de bus wacht of door een winkelstraat loopt, zie je vooral promotie en aanbod van ongezonde producten. Steeds meer gemeenten maken werk van een gezonde voedselomgeving door bijvoorbeeld ongezonde reclames in de publieke ruimte te verbieden of bestemmingsplannen aan te passen om ongezonde horeca te weren. Om dit te illustreren lanceerden we in een drukke winkelstraat in Breda – in samenwerking met het Nationaal Actieplan Groenten en Fruit en de Gemeente Breda – ’s werelds eerste eetbare bushalte. De bushalte werd gedurende de hele dag voorzien van verse groenten en fruit om passanten zo te verleiden tot het eten van een gezond tussendoortje. De actie werd officieel geopend door de wethouders Miriam Haagh en Paul de Beer en bleef ook bij de media niet onopgemerkt.

Een #verspillingsvrije stad in samenwerking met de Gemeente Amsterdam

Een vierde van al het voedsel in Nederland wordt verspild. Dat kan en moet anders en gemeenten kunnen hier een belangrijke rol in spelen. Zo ook de Gemeente Amsterdam, die de ambitie heeft om 50% minder te verspillen in 2030. Food Cabinet nam samen met de gemeente en de Stichting Samen Tegen Voedselverspilling het initiatief tot de campagne #verspillingsvrije feestdagen waarmee we Amsterdammers lieten zien hoe zij minder kunnen verspillen tijdens de feestdagen. Met ons mobiele wagentje deelden we het gratis restjeskookboek uit vol met recepten en #verspillingsvrije tips.

Een gezonde voedselomgeving creëren in de Gemeente Rotterdam

De Korte Lijnbaan in Rotterdam heeft een nieuwe impuls nodig. Er is veel leegstand en de straat heeft onvoldoende duidelijke identiteit. De Korte Lijnbaan moet weer een aantrekkelijke straat worden waar de Rotterdammer trots op is en ondernemers in de rij staan om er een vestiging te openen. Samen met de gemeente en de eigenaren werkt Food Cabinet in opdracht vanuit de Klimaattafel Duurzame Consumptie aan een ambitieuze, integrale visie op de Korte Lijnbaan. Daarbinnen worden de maatschappelijke uitdagingen en commerciële kansen beschreven en handvatten geboden voor een mooie toekomst. Deze visie vertalen we door naar een positionering, een manifest en uiteindelijk een Bidbook waarin we ondernemers en organisaties uitnodigen om hun ambities waar te komen maken op deze iconische plek in Rotterdam.

Lokale voedselinitiatieven in de schijnwerpers voor Gemeente Amsterdam

Van Amsterdamse Bodem is hét platform waar bezoekers alle smaken van de stad en haar omgeving met elkaar kunnen delen en vieren. Vanuit de gedachte ‘eten wat de stad schaft’ maak je die dit platform kennis met verschillende initiatieven, van de Syrische kaasmaker tot de plaatselijke Kombucha brouwerij, en van sopropoteler tot volkstuinier. Op Van Amsterdamse Bodem komt alles en iedereen samen. Samen met de Gemeente Amsterdam en de Gezonde Stad ontwikkelden we dit platform als verzamelplaats van alles wat er in en rondom de stad gebeurt op het gebied van eten. Als onderdeel van het platform organiseren we regelmatig activiteiten, zoals het recente onderzoek ‘De Smaak van Amsterdam’ waarin we de eetgewoonten van Amsterdammers in kaart brachten.

Een integraal voedselbeleid voor de Gemeente Almere

In opdracht van de Gemeente Almere ontwikkelde Food Cabinet een voedselstrategie voor de periode 2021 – 2025. Met deze voedselstrategie werkt Almere de komende jaren aan het aantrekkelijk, betaalbaar en toegankelijk maken van gezond en duurzaam voedsel voor álle inwoners van de stad. Tijdens de ontwikkeling van de strategie hebben we vooral vanuit het perspectief van de inwoner van Almere gekeken naar wat voedsel toevoegt aan een gezonde en leefbare woon- en werkomgeving. Samen met een groep betrokken Almeerders – van ondernemer tot buurtinitiatief en van onderzoeker tot stadsboer – werkten we de strategie uit tijdens een bijeenkomst in aanwezigheid van wethouder Roelie Bosch. Het thema voedsel krijgt vanuit de Gemeente Almere extra aandacht de komende periode o.a. door de komst van de Floriade in 2022 en de verdere ontwikkeling van de Flevo Campus.

 

Wij als pioniers in de voedsel educatie , bewustwording en gedragsverandering kijken met aandacht naar de impact van deze initiatieven, plannen en campagnes!
Elke stimulans die we, sinds het Nachtrestaurant en de Foodiebag ruim zeven jaar geleden, juichen we toe. Het is mooi om te zien dat het onderdeel van beleid is geworden.
Een verspillingsvrije stad en een gedragen voedsel strategie voor de stad klinkt al muziek in onze oren.

(bron ; Klimaatweb, Foodcabinet, maart 2022)

 

Een Nederlands-Duitse kennismaking voor medeoverheden met het New Leipzig Charter

Op 15 december vond een Nederlands-Duits Policy Lab plaats over de gevolgen en mogelijkheden van het New Leipzig Charter on the Sustainable Development of European Cities. In het New Leipzig Charter (NLC) zijn de uitgangspunten voor duurzame stedelijke ontwikkeling in de EU vastgelegd. Duurzaam stedelijk beleid moet leiden tot just, green en productive steden, waarbij het lastig te vertalen Gemeinwohl (gedeeld/gezamenlijk welzijn) het streven is.

Met deze online-bijeenkomst werd de bekendheid van het NLC voor gemeenten vergroot. Wat zijn de uitgangspunten en wat betekent dat voor het beleid van mijn stad, mijn gemeente? In veel Europese landen, met name in Duitsland, baseren gemeenten hun beleid al op de uitgangspunten van het NLC. Het NLC wordt daarbij gebruikt als ‘richtsnoer’ of ‘kompas’ om beleidskeuzes te verantwoorden en als steun (en financiering) voor vragen- het gaat immers om afspraken op EU-niveau door alle lidstaten.

Sprekers uit Duitsland en Nederland, waaronder de Dutch Urban Envoy Karen van Dantzig, noemden het NLC onder meer ‘het document dat het DNA van Europese steden bevat’ en illustreerden dit met een aantal praktijkvoorbeelden uit onder meer Aken, Apeldoorn, Karlsruhe, en ’s-Hertogenbosch.

Gemeenschappelijke deler was dat het vroeg en intensief betrekken van burgers in de wijk (neighbourhood) de beste bijdrage aan het Gemeinwohl levert. Zo presenteerde Münster presenteerde het Hansaforum, een initiatief waarbij burgers bepalen hoe hun wijk er uit komt te zien. Inclusief een heuse Quartier-Gemeinwohl-Index, waaraan af te lezen is hoe 20 variabelen (zoals bijvoorbeeld onderwijs, inclusie en verkeer) bijdragen aan het Gemeinwohl op wijkniveau.

Ten slotte werd stilgestaan bij het feit dat zowel Nederland als Duitsland een nieuwe regering hebben. Prominente ‘Europese’ thema’s als energietransitie, verduurzaming en digitalisering raken steden direct. In het Duitse akkoord wordt het NLC ook genoemd. Wethouder Ufuk Kâhya van Den Bosch: “gebruik het NLC om het vertrouwen van burgers in de politiek te herstellen en optimaal gebruik te maken van de transformative power of cities”.

Het NLC werd op 30 november 2020 vastgesteld, tijdens een ministeriële bijeenkomst onder Duits voorzitterschap van de EU. Nederland werd vertegenwoordigd door minister Ollongren.

Zie voor meer informatie de tekst van het New Leipzig Charter (pdf, 2MB), deze presentatie (pdf, 2 MB) en brochure (pdf, 3 MB).

(bron : agendastad.nl)