Werkloosheidsprojecten trekken maar weinig private investeerders

Ondanks de groeiende aandacht van lagere overheden, is het aantal private investeringen voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken gering. Dat blijkt uit een inventarisatie van Social Finance, een organisatie die overheden en investeerders bij elkaar probeert te brengen.

Sinds 2013 hebben onder andere ABN Amro, Rabobank, het Oranje Fonds en enkele familiefondsen voor opgeteld €13,9 mln geïnvesteerd in elf zogeheten social impact bonds (SIB’s) Dit zijn prestatiecontracten waarbij investeerders en overheidsinstanties van tevoren doelen vaststellen. De gefinancierde projecten behelzen vooral het begeleiden naar werk van langdurig werklozen, statushouders in de bijstand, ex-gedetineerden, of mensen met een chronische aandoening.

Mede-oprichter Ruben Koekoek van Social Finance erkent hij dat het aantal laag is. ‘Het bevindt zich allemaal nog in de pilotfase. Het is een nieuwe manier van samenwerken en helaas willen veel overheden het wiel opnieuw uitvinden.’

Min of meer gedwongen door een terugtredende landelijke overheid overwegen veel gemeenten en provincies een aantal taken onder te brengen in een SIB. De totstandkoming verloopt traag omdat de uitvoering is verdeeld over verschillende portefeuilles en veel overleg vergt. Investeerders klagen juist over het gebrek aan beschikbare projecten.

Toch is Koekoek tevreden over het resultaat. Zijn organisatie is bij bijna alle SIB’s in Nederland betrokken en is met 200 medewerkers ook actief in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigd Staten, India en Israël. ‘Na het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten is Nederland het land met het hoogste aantal SIB’s. Dat is dus boven verwachting.’

Rotterdamse jongeren

Bij een SIB dragen overheden niet zelf het financiële risico. Pas na afloop van een project betalen ze voor de behaalde resultaten. Naast demaatschappelijke winst vormt de besparing, bijvoorbeeld op uitkeringen, het financiële rendement voor de investerende partij.

De eerste SIB is succesvol afgerond met 12% rendement voor de investeerders. Het betreft een project in Rotterdam om jongeren tussen de 18 en 27 aan werk te helpen. In bijna 250 gevallen is dat gelukt. Social Finance constateert daarnaast dat bij acht van de elf SIB’s problemen zijn bij het werven van voldoende deelnemers. Een enkele SIB is vroegtijdig gestopt, één ondernemer is failliet gegaan.

Terugtredende overheid

Het kabinet is verklaard voorstander van SIB’s. Staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken riep onlangs in het FD gemeenten op vaker gebruik te maken van het instrument. ‘Private investeringen zijn een uitstekend middel om problemen in het onderwijs, hulp aan vluchtelingen, schuldproblematiek of hardnekkige werkloosheid op te lossen.’

De eerste SIB’s laten gunstige uitkomsten zien. In de gemeente Veldhoven is met geld van een familiefonds in ruim een jaar tijd bijna de helft van de bijstand ontvangende statushouders aan het werk of bezig met een opleiding. In Enschede loopt een SIB met als doel inwoners met een bijstandsuitkering aan een baan in Duitsland te helpen.

De inzet van SIB’s is niet vrij van kritiek. Het zijn vaak complexe, en voor de samenleving kostbare oplossingen voor een overheid die zijn zaken niet op orde heeft, schreef de Utrechtse hoogleraar social entrepreneurship Harry Hummels onlangs in het FD.

Hummels vindt het desgevraagd ‘moeilijk te zeggen’ of elf SIB’s veel of weinig is. SIB’s zijn volgens hem zeker nuttig als geen alternatieve financiering voorhanden is en er waarde wordt toegevoegd die anders niet zou plaatsvinden. Maar, zo voegt hij eraan toe: ‘In een krappe arbeidsmarkt zou het voor gemeentes toch niet zo moeilijk moeten zijn om op eigen kracht mensen aan het werk te krijgen.’

(bron : financieel dagblad – Rob de Lange )