Mocht jij of jouw organisatie iemand willen verrassen in de decembermaand kies dan voor iets sociaal duurzaams. Koop niet direct nieuw,  lokaal en stap ook bij die ondernemer naar binnen. Verpak  jouw cadeaus op een manier die vriendelijk is voor het klimaat en waar de verpakking ook opnieuw van gebruikt kan worden. Geef iets sociaals als een beleving die je samen ervaart of maak een diner van etenswaren die je anders zou verspillen. Geef iets met een verhaal van betekenis. Waardevol voor meer dan de ontvanger.

En als je dan toch niet iets weet te verzinnen geef dan een giftcard  van Oh My Good, die je laat  kiezen uit duizenden cadeaus van meer dan tachtig sociale ondernemingen die bijdragen aan inclusiviteit, eerlijke handel en een circulaire economie. Hiermee wordt de gestegen vraag naar duurzame kerstpakketten en -cadeaus van zowel bedrijven als consumenten beantwoord. Al zou je de site enkel als inspiratie gebruiken om iets van een sociaal ondernemer te kopen!

Nederland is binnen Europa koploper in de recente groei van het aantal sociale ondernemingen die een mooi product combineren met een maatschappelijke missie. Judith Schmitz, oprichter van ohmygood, verbaasde zich erover hoe onbekend en lastig vindbaar deze soms zijn.

“Met ohmygood geven we maatschappelijke ondernemingen een podium en maken we het iedereen makkelijker om te kiezen voor cadeaus die bijdragen aan een eerlijke, duurzame en inclusieve wereld. Door te kiezen voor onze giftcard geef je behalve een cadeau ook een goed verhaal én maak je meerdere mensen blij.”

Meer dan tachtig pionierende impactmakers sloten zich al aan bij het platform. Gezamenlijk geven ze de ontvangers van de giftcard de keuze uit ruim 2.000 feel good cadeaus: van kleding en sieraden tot speelgoed en van iets voor in huis tot wat lekkers of een dagje weg. Daarmee is ohmygood een antwoord op de gestegen vraag naar verantwoorde kerstpakketten en -cadeaus. Voor bedrijven kan ohmygood de giftcard feestelijk verpakken met een gerecyclede strik, ontwerpen in de eigen huisstijl en digitaal versturen.

Op ohmygood.nl zijn de bijzondere verhalen achter de cadeaus te lezen. Ze draaien om inclusiviteit, eerlijke handel, een circulaire economie of een combinatie daarvan. Zo besteedt Oma’s Soep een deel van de opbrengst aan activiteiten waarbij eenzame ouderen en jongeren elkaar ontmoeten. Ze koken samen en doen spelletjes terwijl de soep trekt. Vanhulley geeft kleding een tweede leven en vrouwen een tweede kans. Vrouwen die willen werken maar een vooropleiding missen, maken kleurrijke shorts van oude overhemden. En in de vijf vestigingen van Happy Tosti werken mensen met en zonder arbeidsbeperking vrolijk samen.  En i-did verwerkt oude bedrijfskleding tot bijzondere tassen. In die tassen, gemaakt door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, zijn bijvoorbeeld nog het groen van oude legeruniformen, het blauw van KLM en het wit van doktersjassen te herkennen.

Happy x-mas everyone :-)!

“ Ik durf nu zoveel meer” Met een glimlach om mijn mond verwerk ik de reacties na afloop. Dit is echt een van de leukste dingen van mijn werk. Ik mag gewoon een kijkje in de ziel nemen van de mensen om wie het gaat. Zij vertrouwen mij live of op papier hun grootste uitdaging, angsten en twijfels toe en hoe ze daar nu mee om gaan.

Kinderen, jongeren, jong volwassenen, ouderen. Vanuit alle walks of live en achtergronden. Daar gaat het om. Dat is waar al die organisaties tezamen met iedereen die het aangaat elke dag mee aan de slag gaan.

Dus als je mij enkel vraagt om de indicatoren om de effecten te meten en weer te geven dan mis je toch iets essentieels. Dat proces waarbij we met elkaar duiken in de veranderingen die je te weeg wil brengen. Gedurende dat proces wordt steeds meer duidelijk waarom die veranderingen echt plaats vinden, bij wie, wanneer en waarom.

En ja, de achterliggende theoretische basis is er om het aan te tonen, zodat je niet zo maar wat zegt. Dus met die indicatoren komt het wel goed. Een groeiende wetenschap en het is mooi dat na een eerste proces van impact meting organisaties dit duurzaam willen borgen in hun aanpak. Op een makkelijke, haalbare en passende manier. Die past bij hun organisatie en bij de mensen die erbij betrokken zijn. Dat is vaak niet een enkele manier. Doe meer en gebruik meerdere (creatieve) meetinstrumenten.

Natuurlijk wil je ook grote groepen blijven volgen waarbij je ook die persoonlijke verhalen niet vergeet. Die raken waar het om gaat!  Dat ontwikkelde raamwerk is valide en gedegen opgebouwd en onderbouwd waardoor je het kan blijven monitoren en bijsturen waar nodig.

Dus ja, je mag me vragen naar die indicatoren en die gebruiken we echt wel. Die koppelingen maken we, vanuit de wetenschap richting de praktijk. We duiden en gebruiken doordachte manieren, om die zaken die wijzen op de impact die gemaakt wordt, in kaart te brengen. Juist omdat we het vaak op een creatieve en passende manier doen, is die kennis belangrijk.

Toch is mijn grootste wens dat je me vooral vraagt om het impact proces samen aan en in te gaan, dat brengt zo veel meer dan enkel een rapport. Voor jouw organisatie en al die mensen die erbij betrokken zijn. Dan is het de moeite waard, meer dan enkel het rapport als einddoel. Ik noem het impact gericht werken.

Dank aan al die organisaties die mij in de keuken lieten en laten kijken. Dank aan al die pilot projecten die soms nog even zoekende zijn en impact gericht werken gebruiken om op te schalen, te verbeteren en te verduurzamen. Niet bang zijn om interventies aan te scherpen en te verbeteren. Dank aan al die mensen die elke keer weer hun verhalen en beleefde ervaringen met me delen, op welke manier dan ook.

Zelfs na zo’n ruim vijftien jaar ben ik nog steeds geraakt met wat er met iedereen gebeurt en wat dat betekent. Voor henzelf , hun leefomgeving, de samenleving en de maatschappij. Ergens weet ik het wel en jullie hopen het, toch blijf ik kritisch. Dus als het dan echt zo is, gedegen onderbouwd, dan geeft dat die bevestiging om door te gaan. Blij verrast soms dat het meer brengt dan we dachten. Dat is ook mooi.

Dus ja, ik ben blij dat je nu weet wat je wil, je veilig voelt of meer zelfvertrouwen hebt. Je meer thuis voelt in ons land of jouw potentieel beter kan benutten omdat jouw talenten erkend worden. Ik voel het wanneer je jouw verhaal op de post its schrijft of vertelt tijdens een spel. En blij omdat ik die organisaties, die het vanuit hun hart en ziel doen, kan laten zien dat het niet zo maar een gevoel is. Het is echt zo!

Het woord impact wordt overmatig veel gebruikt en wordt daarmee bijna een modewoord, terwijl het zoveel meer is en kan zijn. Impact impliceert causaliteit; het vertelt ons hoe een programma of organisatie individuen, hun leefomgeving en wellicht de wereld eromheen heeft veranderd. Impliciet betekent dit dat men moet inschatten of evalueren wat er zou zijn gebeurd zonder het programma.
Dit is van groot belang bij het beoordelen van de beste manier om beperkte middelen zo effectief mogelijk te besteden en in te zetten voor die individuen en leefgemeenschappen.

Impact meten kan waardevol zijn. Tenminste,  als het wordt uitgevoerd op een wijze die daadwerkelijk bijdraagt aan de aanpak door en beleid van een organisatie of programma.

Impactevaluaties zijn een belangrijk instrument om te leren over effectieve oplossingen voor maatschappelijke problemen en onder de juiste omstandigheden een goede investering.

Zo hebben diverse impactevaluaties beleidsrelevante vragen nauwkeurig beantwoord en de ontwikkelingskennis, het beleid en de aanpak in de praktijk verbeterd.

Ondanks de aangetoonde waarde van hoogwaardige, doch praktisch ingestoken, impactevaluaties, is er ook geld en tijd verspild.

Misschien hadden sommige onderzoeken een te kleine steekproef of besteedden ze onvoldoende aandacht aan het vaststellen van causaliteit en kwaliteitsgegevens. Ze gingen direct aan de slag met inzetten van methodieken waarvan ze niet wisten of het die informatie zou geven die ze nodig hebben.
Anderen slaagden er misschien niet in om belanghebbenden op de juiste manier te betrekken en als gevolg daarvan werden bruikbare resultaten nooit meer gebruikt. Anderen durfden wellicht niet met een soms kritische blik naar hun aanpak te kijken. Zo blijft het bij een invuloefening en slechts een momentopname.

Het streven naar meer en meer impactmeting kan ook afleiden en middelen ontnemen bij het verzamelen van gegevens die daadwerkelijk  kunnen helpen de prestatie van een inspanning te verbeteren. Dat is zonde.

Ik hoor je denken, wat zegt ze nu? Diegene die pleit voor impact evaluatie en impact gericht werken. Als bijdrage aan de aanpak, communicatie, financiering en zoveel meer. Als impactevaluatie zo belangrijk is, waarom lijk ik hier dan te pleiten voor een beperking van het gebruik ervan?

De trend in de richting van impactmeting is overwegend positief, al heeft de druk om impact aan te tonen ook middelen verspild en  monitoring-inspanningen gecompromitteerd, ten gunste van impactevaluatie. Het is mooi om te zien hoe er een toename is aan  methoden en tools om impact aan te tonen, zeker als dat een stimulerende werking heeft. Een kanttekening daarbij is dat een zekere wildgroei ook geleid heeft tot minder geschikte en of passende. In plaats van het makkelijker te maken zien veel organisaties de bomen door het bos niet meer. Dat heeft niet enkel met expertise en onderbouwde kennis te maken als ook met de ervaring van het proces om impact te evalueren.

Zo verzamelen organisaties bijvoorbeeld meer gegevens dan ze daadwerkelijk over de middelen beschikken om te analyseren, wat resulteert in verspilde tijd en moeite die productiever had kunnen worden ingezet. Andere organisaties verzamelen de gegevens op een te ondoordachte wijze en volgen veranderingen zonder te weten of de organisatie die veranderingen heeft veroorzaakt en of die werkzame elementen inderdaad werken.

Dit kan leiden tot toekomstige beslissingen die niet bijdragen aan de impact en aanpak van de organisatie. Impactvolle programma’s kunnen over het hoofd worden gezien en minder effectieve programma’s worden ten onrechte gefinancierd. Naast dergelijke maatschappelijke kosten zijn er ook de alternatieve kosten bij een minder goed uitgevoerde impact meting. Middelen die meer effect hadden gehad als die waren besteed aan implementatie, kwaliteit en financiering van die programma’s.

Zorgvuldig genomen stappen in het impact proces en gedegen monitoring gegevens zijn cruciaal bij het meten van impact.  Die  informatie kan helpen om een beter programma en een sterkere organisatie te creëren. Deze gegevens gaan te vaak verloren of worden overschaduwd bij het nastreven van enkel het ultieme doel: impact moeten meten en aantonen.

Dus zint eer men begint. Weeg af hoe en wat je wilt weten en meten, bereid je goed voor en neem die stappen zorgvuldig. Kijk met een impactvolle blik en mindset en durf kritisch te zijn.

Maak keuzes, is de tijd rijp, is het haalbaar en kunnen we er in de praktijk iets mee. Haal elk voordeel voor jouw organisatie en project eruit tijdens die impactvolle reis. Het ultieme doel van gevalideerde impact aantonen draagt dan ook bij aan en is passend voor jouw organisatie en of programma.

Dan is Impact meten waarde- en betekenisvol en zeker de moeite waard. Dan leidt impact meten tot impact gericht werken en dat brengt je meer, veel meer!

Nadenken over het meten van sociale impact op een breed spectrum kan organisaties en samenwerkingsverbanden helpen een duidelijk, op feiten gebaseerd idee te ontwikkelen van hoe of waarom hun programma’s werken.

Echte sociale vooruitgang boeken betekent het gebruik van de “juiste “gegevens – waarbij juist kan slaan op diverse aspecten – om de resultaten te evalueren. Toch zijn er nog veel kanttekeningen en misverstanden, zelfs onder ons als professionals op het gebied van impactmeting. Ook zijn er verschillende ideeën over wat impactmeting inhoudt. Gelukkig evolueert deze “wetenschap” , ook in de praktische vertaalslag in samenwerking met de wetenschap.

Jouw aanpak aanscherpen

Zo zijn er inmiddels kaders en structuren ontwikkeld waarop je jouw plan om de sociale impact te meten kan baseren. Ook ervaren de meeste organisaties gelukkig ook meer het belang van een gedegen voorbereiding , het betrekken van alle stakeholders en een gefaseerde aanpak van de sociale impact evaluatie. Ze willen zelf ook een duidelijk, op feiten gebaseerd , idee van hoe of en waarom hun programma’s werken.

Daarbij blijft de bepaling van de Verander theorie (en),veranderketens of veranderpaden een belangrijke fase in de effectenbeoordeling.  In de ontwikkeling van het programma en de toewijzing van middelen kan het juist goed zijn om eerst te bepalen waar een programma zich op richt, hoe je het wil aanpakken en hoe je het zo kan inrichten dat het inderdaad die beoogde effecten bereikt. Dat doe je niet in je eentje op papier, maar ontwikkel je tezamen met meerdere stakeholders, zoals bvb het project team, de samenwerkende partijen en met de doelgroep waar het programma zich op richt. Daarbinnen genoeg ruimte nemend om de effecten, ofwel de interventies aan te scherpen of bij te sturen.

Meerdere malen heb ik ervaren dat juist in die belangrijke fase er besluiten worden genomen, die de impact versterken en vergroten. Middelen effectiever worden ingezet en begrip en inleving van de doelgroepen door andere stakeholders tijdens het proces groeit. Die aanscherpingen variëren van het wijzigen van de frequentie van bepaalde activiteiten, het aansluiten van nieuwe samenwerkende partijen tot implementatie van bijvoorbeeld een welkomst kadootje bij aanvang van het programma. Ook kleine veranderingen in de aanpak kunnen groots zijn in de versterking en vergroting van de impact.

Impact evaluatie als waardevolle bijdrage

Wanneer we deze voorbereidende stappen met zorg en aandacht samen hebben genomen, kunnen we de data verzameling en analyse ook beter integreren. Zo wordt de impactevaluatie onderdeel van de aanpak. Naast de standaard methodieken waar menigeen direct naar uitwijkt , geeft het ruimte om met een combinatie van gevalideerde meetmethodieken creatief en innovatief om te gaan, passend bij de organisatie, het programma, de aanpak en de doelgroep.

Bij de eerste keer is dat soms even wennen, op de langere termijn bevordert het de borging en verduurzaming. Organisaties kunnen op basis daarvan een meer “ hapklare” benadering hanteren om hun evaluatie te bevorderen. Ze hebben dan immers een structuur en cultuur opgebouwd die het belang van gegevens en informatie benadrukken, wel passend bij het programma en organisatie en op langere termijn minder tijdrovend en arbeidsintensief.

Het wordt onderdeel van de aanpak waardoor weloverwogen beslissingen genomen worden over bijvoorbeeld de toewijzing van middelen. Kunnen de resultaten gestimuleerd worden door middel van kaders voor het stellen van doelen, verantwoording en feedback. Uiteindelijk kan deze informatie ook goed gebruikt worden voor de borging en verduurzaming en zelfs bij de opstart van nieuwe projecten en of programma’s .

Combinatie van (creatieve) meetmethodieken

In termen van het verzamelen van externe gegevens worden enquêtes wellicht te snel en vaak gekozen als de meest gebruikelijke en enige methode. Natuurlijk zal een goed ontworpen enquête nauwkeurige, geldige en betrouwbare informatie opleveren,  Het kan moeilijk zijn om een goed doordachte enquête te ontwerpen en denk ook goed na hoe je deze wil inzetten en waarom. Wellicht betreft het een grote groep waarbij je de gegevens ook makkelijk wil blijven vergelijken. Gelukkig zijn er afhankelijk van het probleemgebied steeds meer onderzoeken waar we uit kunnen putten, gevalideerde indicatoren en meer kennis en ervaring van de maatschappelijke problematiek en doelgroepen waardoor het makkelijker wordt en die vragenlijsten begrijpelijker en beknopter.

Het verweven van andere methodieken naast deze kwantitatieve en contextuele inzichten is cruciaal om boeiende verhalen te maken die genuanceerd zijn en de stemmen van gemeenschappen laten horen. Daarbij is het van belang keuzes te maken en een combinatie van andere meetmethodieken en methodologieën te gebruiken, die passen bij de impactdoelen en bij de werkwijze van de organisatie en project.

Zo wordt data verzamelen leuk, inspirerend en onderdeel van het project. Zo gingen we aan de slag met de ontwikkelde “effecten bingo” , gebruiken we visuele toepassingen en verhalen en integreren we het meten in bestaande materialen en les programma’s. We zetten mensen aan de slag met het ontwerpen van de toekomst in effecten scenario’s en focusgroepen richten we in op vernieuwende manieren. Verheug me nu al op de integratie van serious gaming als participatieve methode. Dat scala aan creatieve middelen en de combinaties van meetmethodieken onderbouwen de impact claims en schetsen een compleet beeld.

Besef wel dat deze creatieve ruimte pas echt goed benut kan worden en bijdragen aan de impact meting als er een gedegen basis en kader gelegd is voor de impact evaluatie, juist in die voorbereidende stappen en bij de start van het project of programma. Met die opgedane informatie en onze kennis en ervaring kunnen we samen al spelende de impact gedegen in kaart te brengen.  Niet enkel voor dat rapport, de communicatie en de financiering.

Impact gericht werken

Ik geloof dat als we begrijpen hoe de dingen die we doen bijdragen aan het tot stand brengen van veranderingen we nog veel meer impact kunnen maken. Met empathie, creativiteit en begrip van de context als cruciale elementen van impact evalueren en impact gericht werken.

Mocht je nieuwsgierig zijn hoe we dat doen en wat het jou als maatschappelijke organisatie in de zorg, onderwijs of circulariteit kan opbrengen?
Weten hoe dat voor jouw gemeente kan bijdragen aan de maatschappelijke doelstellingen en beleid?
Hoe het bijdraagt aan projecten waarbij multidisciplinaire samenwerking nodig is om impact te maken?
Of hoe je als sociaal ondernemer jouw impact makkelijker kan aantonen en zo jouw impact en maatschappelijke waarde vergroot?

Neem dan contact op en we wisselen graag met je uit over de mogelijkheden en aanpak. mailto:info@evenaarenpartners.net